Đột quỵ thùy đỉnh có thể dẫn đến mất phương hướng và mất khả năng phối hợp, yếu và dị cảm cũng như các vấn đề về lời nói và trí nhớ.
Thùy đỉnh là một trong năm thùy của não, nằm ở giữa vỏ não, nằm ngay phía sau thùy trán. Thuỳ đỉnh là một trung tâm xử lý các cảm giác mà bạn có thể cảm nhận được bằng xúc giác như nhiệt độ (nóng và lạnh), áp suất, độ rung và đau.
Giống như tất cả các loại đột quỵ, đột quỵ thùy đỉnh liên quan đến vỡ hoặc tắc nghẽn mạch máu trong não. Kết quả là thiếu lưu lượng máu liên tục đến thùy đỉnh, làm mất đi lượng oxy đầy đủ ở khu vực đó và gây chết tế bào, làm suy yếu nhiều chức năng cảm giác, thị giác hoặc ngôn ngữ, đôi khi có thể gây ra các biến chứng vĩnh viễn.
Các loại đột quỵ
Khoảng 87% các ca đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu cục bộ, nguyên nhân là do mạch máu bị tắc nghẽn. 13% còn lại là đột quỵ do xuất huyết, do mạch máu bị vỡ dẫn máu vào não. Ngoài ra còn có các loại đột quỵ do thiếu máu cục bộ và xuất huyết:
Đối với hầu hết mọi người, bán cầu não trái của thùy đỉnh là trung tâm ngôn ngữ của não, trong khi bán cầu não phải chịu trách nhiệm nhận thức, tính toán và định hướng không gian. Nói rộng hơn, các triệu chứng của đột quỵ thùy đỉnh được xác định theo bán cầu não nào bị ảnh hưởng.
Với đột quỵ thùy đỉnh bên phải, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:
Đột quỵ thuỳ đỉnh bên phải có thể khiến người bệnh mất khả năng nhận thức, gây ra phán đoán sai lầm về chuyển động và thăng bằng (Ảnh: ST)
Với đột quỵ thùy đỉnh bên trái, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như:
Đột quỵ thuỳ đỉnh bên trái sẽ làm mất khả năng ngôn ngữ, đọc hiểu của người bệnh (Ảnh: ST)
Cả đột quỵ thùy đỉnh bên phải và bên trái cũng có thể dẫn đến:
Ngoài các triệu chứng trên, đột quỵ thuỳ đỉnh cũng có thể gây ra một số triệu chứng khác nhưng hiếm gặp như sụp mặt hoặc liệt tay hoặc chân, hội chứng Gerstmann (không có khả năng: viết, làm toán, xác định ngón tay hay phân biệt bên trái hoặc bên phải), mất khả năng vận động – tức là không có khả năng thực hiện các chuyển động theo lệnh.
Cách giúp nhận biết ai đó đang bị đột quỵ
BEFAST là cụm từ thường được viết tắt để mô tả các triệu chứng của cơn đột quỵ tới một người, cụ thể:
Sự thăng bằng (Balance): Đột ngột bị mất thăng bằng một bên
Đột quỵ là do nguồn cung cấp máu đến một phần của não bị gián đoạn. Nó có thể là do vỡ mạch máu (đột quỵ xuất huyết) hoặc động mạch bị tắc (đột quỵ do thiếu máu cục bộ). Việc thiếu máu đột ngột khiến não bị mất oxy và các chất dinh dưỡng quan trọng, khiến các mô chết trong vòng vài phút.
Đột quỵ thùy đỉnh xảy ra khi một hoặc nhiều mạch máu cung cấp máu cho thùy đỉnh bị chảy máu hoặc bị tắc nghẽn. Thùy đỉnh nhận máu từ ba nguồn: động mạch não giữa, động mạch não trước và động mạch não sau.
Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ thùy đỉnh không khác biệt so với các loại đột quỵ khác. Chúng bao gồm:
Huyết áp cao
Đột quỵ thùy đỉnh xảy ra khi một hoặc nhiều mạch máu cung cấp máu cho thùy đỉnh bị chảy máu hoặc bị tắc nghẽn (Ảnh: ST)
Tác động của đột quỵ thùy đỉnh thường có thể nghiêm trọng ở người cao tuổi, những người đang có các vấn đề về nhận thức, cảm giác và vận động.
Một biến chứng thường gặp ở những người lớn tuổi bị đột quỵ thùy đỉnh là mê sảng, một sự thay đổi đột ngột trong não gây ra suy nghĩ bối rối và giảm nhận thức về môi trường xung quanh.
Theo một nghiên cứu năm 2017 trên tạp chí Stroke, những người bị đột quỵ thùy đỉnh có nguy cơ bị mê sảng cao hơn gấp đôi so với những người mắc các loại đột quỵ khác.
Khi đột quỵ thùy đỉnh xảy ra ở bán cầu não phải, việc mất nhận thức về phía bên trái có thể góp phần làm mất khả năng suy nghĩ có tổ chức. Nếu không có phương pháp để kiểm soát cảm giác này, một người có thể ngày càng trở nên bối rối, thiếu tập trung và rời rạc trong suy nghĩ.
Điều trị đột quỵ thuỳ đỉnh được chia thành điều trị ban đầu và điều trị phục hồi chức năng sau đột quỵ.
Điều trị ban đầu cho đột quỵ thuỳ đỉnh với mục đích là cứu sống người bệnh và hạn chế mọi tổn thương não do đột quỵ gây ra. Điều này có thể bao gồm:
Sau đột quỵ, hầu hết mọi người sẽ trải qua vật lý trị liệu, bao gồm liệu pháp thể chất và ngôn ngữ để giúp phục hồi chức năng và học các chiến lược thích ứng để thực hiện các công việc hàng ngày.
Một số điều đáng lưu ý khi giúp người bệnh đột quỵ thuỳ đỉnh phục hồi:
Người bị đột quỵ thuỳ đỉnh thường có cảm xúc tiêu cực trầm trọng hơn như tức giận, buồn bã, lo lắng và trầm cảm. Do vậy, người bệnh có thể cần điều trị cả tâm lý.
Người bị đột quỵ thuỳ đỉnh thường ít nhận thức được môi trường xung quanh và không thể tham gia đầy đủ vào quá trình phục hồi chức năng và vật lý trị liệu. Do vậy, cần có sự kết hợp kiên trì từ gia đình và chuyên gia chăm sóc y tế.
Phục hồi sau đột quỵ thuỳ đỉnh cần có sự phối hợp của gia đình và chuyên gia chăm sóc sức khoẻ (Ảnh: ST)
Cũng như các loại đột quỵ khác, không có biện pháp nào có thể phòng ngừa đột quỵ hoàn toàn nhưng bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bằng cách thay đổi lối sống và chế độ ăn uống:
Tóm lại, mọi người nên chú ý đến các dấu hiệu của đột quỵ để giảm thiểu các biến chứng do đột quỵ gây ra. Bạn nên nói chuyện thêm với bác sĩ để nhận được lời khuyên phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân.
