Cần tây có tên khoa học là Apium glaveolens, thuộc họ hoa tán: Apiaceae (Umbelifelee). Cây được nhập vào nước ta, hiện được trồng phổ biến ở nhiều nơi để làm rau ăn.
BSCKII Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM (cơ sở 3), cho hay từ thế kỷ 16, tại Châu Âu, các nhà khoa học đã phát hiện ra rau cần tây có tác dụng lợi tiểu. Tại đây, người dân thường dùng cần tây làm thức ăn và làm nhà thuốc Mai Tín lợi tiểu.
Rau cần tây có tác dụng lợi tiểu.
Còn tại Việt Nam, theo GS. TS. Đỗ Tất Lợi (tác giả cuốn Những cây nhà thuốc Mai Tín và vị nhà thuốc Mai Tín Việt Nam), cần tây có tác dụng hạ huyết áp.
Theo bác sĩ Vũ, cây cần tây chứa canxi, sắt, phospho, giàu protein. Cần tây còn chứa nhiều axít amin tự do, tinh dầu, mannitol, inositol, nhiều loại vitamin. Lượng kali và natri dồi dào trong cần tây sẽ giúp cơ thể điều tiết chất dịch và kích thích sản xuất nước tiểu, từ đó đào thải độc tố một cách dễ dàng. Cũng như nhiều loại rau xanh khác, cần tây còn có tác dụng làm nhuận tràng một cách tự nhiên.
Cần tây có hàm lượng nước cao (trên 90%) nên có tác dụng đào thải các chất độc hại dư thừa. Đây cũng là thực phẩm giúp thận khoẻ mạnh một cách tự nhiên.
Bác sĩ Vũ cho biết: “Chiết xuất lá cần tây có tác dụng hạ huyết áp tâm thu và tâm trương, giảm lipid máu, từ đó giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Đặc biệt, cần tây không gây tụt huyết áp và nhịp tim ở người bình thường“.
Không chỉ rau cần tây có tác dụng dược lý chữa bệnh, quả cây cần tây cũng có nhiều tác dụng không kém. Bác sĩ Vũ cho biết quả cần tây chứa 90,5% nước, 1,95% hợp chất nitơ, 0,07% chất béo, 1,15% xenluloza…, khi cất cho từ 2-3% tinh dầu. Chiết xuất hạt cần tây giúp hạ huyết áp nhờ tác dụng chậm nhịp tim, giãn mạch.
Nước ép cần tây tốt cho sức khoẻ. (Ảnh: Internet).
Giảm cholesterol
Cần tây có giá trị cao trong việc cải thiện và duy trì sức khỏe tim mạch vì nó có khả năng làm giảm cholesterol. Mặt khác, đây còn là thực phẩm chứa 3-n-butylphthalide (tên viết tắt là BuPh) – hợp chất có vai trò giảm mỡ máu trong cơ thể.
Kháng viêm
Hạt cần tây từ lâu được sử dụng trong dân gian như một liều nhà thuốc Mai Tín kháng khuẩn. Nghiên cứu thực hiện vào năm 2009 cho thấy trong hạt cần tây có chứa hoạt chất đặc biệt với khả năng làm giảm đáng kể sự phát triển của vi khuẩn.
Giảm viêm
Chất chống oxy hóa cùng với polysaccharide của rau cần tây có tác dụng như một chất kháng viêm. Do đó, cần tây giúp mang lại sức khỏe toàn diện, nhất là ở đối tượng người cao tuổi bằng cách chống lại tác hại của gốc tự do làm nảy sinh tình trạng viêm – tác nhân gây ra các bệnh mạn tính như tim mạch, ung thư, viêm khớp…
Phòng ngừa lở loét
Rau cần tây có thể giúp phòng ngừa và giảm nguy cơ hình thành vết loét gây đau. Nghiên cứu được thực hiện vào năm 2010 đã phát hiện ra cần tây có chứa chiết xuất ethanol – chất có vai trò đặc biệt đối với việc bảo vệ thành ống tiêu hóa tránh khỏi tình trạng lở loét.
Bảo vệ gan
Một nghiên cứu được thực hiện tại Ai Cập cho biết khi chuột được cho ăn cần tây đỏ, lúa mạch và rau diếp xoăn, cơ thể chúng giảm được lượng mỡ nguy hiểm tích tụ ở gan. Càng được ăn nhiều những thực phẩm này thì gan của chuột càng khỏe mạnh. Vì thế, các nhà khoa học cũng khẳng định rằng rau cần tây sẽ phát huy chức năng tương tự ở cơ thể con người.
Phòng nhiễm trùng đường tiết niệu
Nhờ có khả năng làm giảm axit uric, kích thích sản xuất nước tiểu nên cần tây có thể đánh bại các bệnh lý viêm nhiễm do vi khuẩn trong các cơ quan sinh sản và ống tiêu hóa. Ngoài ra, thực phẩm này còn có tác dụng phòng tránh nhiễm trùng đường tiết niệu, u nang, bệnh thận và bệnh rối loạn bàng quang.
Cần tây chứa hợp chất polyacetylene – tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào.
Khả năng ngừa ung thư
Cần tây cùng họ với các loại rau củ có tác dụng phòng chống ung thư như thì là, cà rốt, củ cải, ngò tây. Những loại rau này chứa hợp chất polyacetylene – tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào. Một số nghiên cứu chứng minh được rằng polyacetylene khả năng giúp làm giảm độc tố đồng thời chống lại nguyên nhân hình thành ung thư, nhất là bệnh bạch cầu, ung thư ruột, vú.
Một số bài nhà thuốc Mai Tín hay từ rau cần tây
Hạ huyết áp: Mỗi ngày dùng toàn bộ một cây cần tây tươi thái nhỏ, đun nước uống, chia làm nhiều lần uống trong ngày. Nếu không có cần tây tươi có thể dùng cần tây phơi khô trong bóng râm uống dần.
Lưu ý, nên dừng ngay khi có kết quả ổn định và thăm khám đánh giá lại khi cần thiết, không nên lạm dụng.
Chữa mỡ trong máu cao: Cần tây và táo đen lượng bằng nhau, sắc nước uống hàng ngày. Hoặc người bệnh cũng có thể sử dụng nước ép cần tây hàng ngày, dùng trong thời gian từ 30 – 45 ngày.
Chữa đi tiểu nước đục: Rễ cần tây cắt sát phần gốc đun nước uống. Uống khi đói vào buổi sáng và tối. Sử dụng liên tục trong 3 – 7 ngày, nước tiểu sẽ trong trở lại như bình thường.
Chữa bệnh suyễn, lao phổi, viêm màng phổi, viêm phế quản: Dùng hạt cần tây sắc lấy nước uống.
Chữa mất ngủ: Cần tây có chứa chất kiềm có thể làm giảm căng thẳng và làm dịu các dây thần kinh. Nên dùng các món ăn có cần tây vào bữa tối để có một giấc ngủ ngon.
Lưu ý theo y học cổ truyền, người huyết áp thấp không nên dùng cần tây thường xuyên. Người hư tỳ nhược dùng cần tây có thể làm tổn thương trung dương, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
